Günlük yorgunluk mu, yoksa tükenmişlik sendromu mu yaşıyorsunuz?
Modern yaşamın temposu, çoğu kişiyi sürekli meşgul, bitkin ve zihinsel olarak dağınık hale getiriyor. Ancak bu durum her zaman sadece fiziksel ya da zihinsel yorgunluktan ibaret değil. Eğer sabahları uyanmak istemiyor, yaptığınız işe karşı yabancılaşma hissediyorsanız, yaşadığınız şey büyük ihtimalle sıradan yorgunluk değil, tükenmişlik sendromu olabilir.
Tükenmişlik sendromu, uzun süreli stresin bir sonucu olarak ortaya çıkan ve kişide fiziksel, zihinsel ve duygusal çöküşe yol açan bir durumdur. Bu sendrom, yalnızca işle ilgili değil; hayatın genelindeki sorumluluklardan, beklentilerden ve içsel baskılardan da kaynaklanabilir.
Tükenmişlik sendromu nasıl ayırt edilir?
Yorgunluk, kısa süreli ve geçici bir durumdur. Birkaç gün kaliteli uyku, mola ya da tatil ile toparlanma sağlanabilir. Ancak tükenmişlik sendromu daha sistematik bir çöküştür. Dinlenmeyle geçmez, çünkü temelinde duygusal tükenme ve motivasyon kaybı vardır.
Tükenmişlik sendromunun başlıca belirtileri şunlardır:
- Sürekli yorgunluk hissi, sabah uyanamama
- İşi ya da sorumlulukları anlamsız bulma
- Verimliliğin ciddi oranda düşmesi
- Duygusal tepkisizlik veya tahammülsüzlük
- Fiziksel ağrılar, uyku problemleri, iştah değişiklikleri
Eğer bu belirtiler haftalarca devam ediyorsa ve dinlenmeyle azalmıyorsa, yaşadığınız durum büyük olasılıkla tükenmişlik sendromudur.
Neden bu kadar yaygınlaştı?
Pandemi sonrası uzaktan çalışma kültürü, belirsizlikler, iş–özel hayat dengesinin bozulması gibi faktörler bu durumu daha da yaygınlaştırdı. İnsanlar artık sadece daha fazla çalışmak zorunda değil, aynı zamanda sürekli “üretken görünmek” zorundaymış gibi hissediyor. Bu da zihinsel olarak sürekli bir alarm halinde yaşamamıza yol açıyor.
Ayrıca işyerinde anlam bulamama, karşılıksız emek, değersizlik hissi gibi duygular da bu süreci hızlandırıyor. Tükenmişlik bir anda değil, yavaş yavaş oluşan ve fark edilmezse ciddi sonuçlara yol açabilecek bir durumdur.
Ne yapılmalı?
Tükenmişliği durdurmak için önce onu tanımak gerekir. Kendinizi dinleyin. Yorgunluğunuz bir türlü geçmiyorsa, işinizden uzaklaşmak istiyorsanız ya da kendinizi sürekli suçluyorsanız, bu sinyalleri görmezden gelmeyin.
- Günlük rutinlerinizi sadeleştirin
- Dinlenmeyi ertelenebilir bir lüks değil, bir ihtiyaç olarak görün
- Gerekirse profesyonel destek alın
Unutmayın: Tükenmişlik sendromu, kişisel bir zayıflık değil; uzun süre ihmal edilmiş ihtiyaçların ve aşırı baskının bir sonucudur.
